Fredriko Garsia Lorka Fuente Vaqueros lindi më 5 qershor 1898. Ai ishte poet, shkrimtar, dramaturg, drejtor teatri.
Fredriko Garsia Lorka është i njohur ndërkombëtarisht për pjesëmarrjen e tij në luftën civile spanjolle ku udhëhoqi forcat anti-fashiste për të penguar forcat fashiste të udhëhequra nga gjenerali Francisco Franco.
Poeti dhe dramaturgu spanjoll Federico Garcia Lorca vdiq më gusht 1936. Mendohet se u vra nga ushtarët e Frankos, 3 ditë para shpërthimit të Luftës Civile. Ishte 32 vjeç.
Në vitin 2008, një gjykatës spanjoll vendosi të hetojë vdekjen e Lorkas, dhe kërkoi hapjen e varrit të poetit për ekzaminim – varri u gjet i zbrazët.
Të debatueshme mbeten gjithashtu motivet dhe hollësitë e vrasjes; janë sugjeruar edhe motive personale, jo-politike. Ndërsa autori Ian Gibson (The Assassination of Federico Garcia Lorca), shkruan se vrasja Lorcas ishte pjesë e një fushate vrasjesh masive për eliminimin e mbështetësve të Frontit Popullor marksist në Spanjë.
FEDERICO GARCIA LORKA – NËNTË POEZI TË ZGJEDHURA
Përktheu: FASLLI HALITI
- Peizazh
Nata duke gabuar
u vesh me të ftohtë.
Prapa qelqeve të veshur
të gjithë fëmijët
panë që plepi i verdhë.
kthye në zogj
Mbrëmja tendoset
mbi lumë.
Një skuqje si e mollës
përplitet, dridhet mbi çati.
- KËNGË E KOTË
Trëndafil i ardhshëm dhe damarë të përfshirë,
ametistë të djeshëm dhe puhi e së tashmes,
Dua t’iu harroj!
Njeri dhe peshk në ato mbretërira, nën sende mbi ujë
duke pritur në alga ose të ulur natën,
Dua t’iu harroj!
Unë.
Vetëm unë!
Duke kalitur tabakanë
ku s’ka për të përfunduar koka ime.
Vetëm unë!
- GJUETARI
Pishnajë e lartë!
Katër pëllumba në ajër.
Katër pëllumba
fluturojnë dhe kthehen
sjellin plagë
katër hijet e tyre.
Pishnajë e ulët!
Katër pëllumba rrinë mbi tokë.
- GUSHT
Kundërdritë gjatë në një perëndimi
Peshku dhe sheqeri
Dhe dielli përbrenda mbrëmjes,
si një bërthamë në një frut.
Kalliri i misrit mban të paprekur
Kokrrën e tij të verdhë e të fortë.
Gusht.
Fëmijët hanë
bukën e zezë dhe hënën e shijshme.
Ahi,
Ahi
- KËNGA E KALORËSIT
Kordovë.
E lehtë dhe vetëm.
Mëze e zezë, hënë e madhe,
dhe plot ullinj në trastën time.
Edhe pse unë i njoh rrugët
s’do të arrij kurrë në Kordovë.
Nëpër fusha, nëpër erëra,
mëze e zezë, hënë e kuqe.
Vdekja më ngul syrin
që lart nga kullat e Kordovës.
Ah, sa i gjatë është udhëtimi!
Ah, mëzja ime e zonja!
Ah, se mua vdekja më pret
para se të mbrrij në Kordovë.
Kordovë.
- RRAFSHNALTA DIMËRORE
Qielli është gri.
Pemët janë të bardha
… e janë karbon i zi
Kallamishtet e djegura
Ka gjak të tharë
Plaga e Oqeanit,
dhe letra pa ngjyrë e malit
është zhubrosur.
Pluhuri i rrugës
fshihet në gremina
janë të turbullt burimet
dhe të kulluara pellgjet.
Këmbora e grigjës,
kumbon në një gri të kuqërremtë
dhe qerthulli i nënës
përfundoi rruzarin e saj.
Qielli është gri.
Pemët janë të bardha.
- SHIU
Shiu ka një sekret tërheqës butësie
Një kotullim largues e të ëmbël,
një muzikë përvujtëse zgjohet me të
dhe vibron shpirtin e përgjumur tëpeizazhit…
O shi i qetë, pa stuhi, pa erë,
shi i heshtur i butë fushash me dritë të ëmbël,
shi i mirë e paqësor, shi i vërtetë,
sa përmallshëm, i trishtë bie mbi sendet!
O shi françeskan që ngërthen në çdo pikë
shpirtra me burim të pastër e gurrash të përulura!
Kur bie mbi fusha ngadalë
Trëndafilat e gjoksit tim hap me tingujt e tu…
- PLEPI
Plep i dashur
Plep i dashur
U bëre
Flori.
Dje ishe i blertë,
Një blerim i ngarkuar
Me zogj nëpër fletë..
- MËNGJES VJESHTE
Ç’ëmbëlsi fëmijërore
në mëngjesin e qetë!
Mes gjethesh të blerta është dielli
dhe merimangat shtrijnë mes degëve
rrugët e tyre të mëndafshta.